Những ngày gần đây, nghị định 168/2024/NĐ-CP với các chế tài tăng nặng mức phạt vi phạm giao thông đã trở thành chủ đề nóng được bàn luận sôi nổi trên mạng xã hội, trong gia đình và các câu chuyện thường nhật. Thế nhưng, nhìn từ góc độ khách quan, đây là một bước đi đúng đắn và cần thiết của Chính phủ nhằm đảm bảo trật tự an toàn giao thông, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, giảm thiểu tai nạn giao thông, xây dựng văn hóa giao thông an toàn, văn minh. 

   Việc tăng mạnh mức phạt hành chính tạo ra những ý kiến trái chiều trên mạng xã hội, trong đó có ý kiến băn khoăn về số tiền phạt lớn hơn nhiều với mức thu nhập hàng tháng của người lao động, ví dụ như vi phạm không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông, người điều khiển xe mô tô bị phạt tiền 4 - 6 triệu đồng (trừ 04 điểm GPLX), người điều khiển xe ô tô bị phạt tiền 18 - 20 triệu đồng (trừ 04 điểm GPLX). Tuy nhiên, trong tình hình ý thức chấp hành pháp luật về giao thông của nhiều người còn thấp, cố tình vi phạm, coi thường các quy tắc giao thông thì việc “đánh vào kinh tế” là một biện pháp có tính ngăn ngừa hữu hiệu, đòi hỏi người điều khiển phương tiện giao thông phải tuân thủ nghiêm túc hơn. Thực tiễn cho thấy, tăng mức xử phạt là một trong những biện pháp để bảo đảm răn đe, phòng ngừa. Nếu mọi người có ý thức chấp hành đúng luật giao thông, chấp hành tín hiệu đèn thì không bị xử phạt, nộp phạt. Việc xử phạt áp dụng đối với những trường hợp cố tình vi phạm, coi thường pháp luật về trật tự an toàn giao thông. Theo thông tin từ Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, 9 tháng đầu năm 2024, toàn quốc xảy ra 17.836 vụ tai nạn giao thông, làm chết 8.114 người, bị thương 13.385 người. So với cùng kỳ năm 2023, tăng 1.506 vụ (9,22%), giảm 829 người chết (9,27%), tăng 2.413 người bị thương (21,99%), trong đó có những trường hợp tai nạn do không chấp hành tín hiệu giao thông, vượt đèn đỏ. Việc coi thường tín hiệu đèn, đi lại tuỳ tiện tạo ra thói quen xấu, gây ùn tắc, hỗn loạn giao thông, trái với nếp sống giao thông văn minh đô thị. Trong điều kiện việc tuyên truyền, nhắc nhở chưa đem lại hiệu quả với nhiều người thì mức phạt mạnh sẽ có tính răn đe, phòng ngừa cao.

Theo Nghị định 168, nếu người điều khiển xe máy vi phạm nồng độ cồn vượt quá 0,25 miligam đến 0,4/1 lít khí thở sẽ bị phạt tiền từ 6 - 8 triệu đồng, trừ 10 điểm GPLX, tạm giữ xe 7 ngày

   Giống như các nghị định về cấm pháo hay bắt buộc đội mũ bảo hiểm trước đây, Nghị định 168/2024/NĐ-CP có thể gây ra những phản ứng trái chiều ban đầu. Nhưng khi đi vào cuộc sống, nó sẽ phát huy hiệu quả, mang lại lợi ích lớn cho cộng đồng. Thực tế, từ khi Nghị định 168/2024/NĐ-CP có hiệu lực, ý thức chấp hành luật giao thông của người dân đã cải thiện đáng kể. Ngay cả trong những thời điểm đông đúc như “đi bão” mừng chiến thắng bóng đá, mọi người vẫn dừng xe trước đèn đỏ, thể hiện sự văn minh mà trước đây ít ai dám nghĩ tới.

Liên quan vấn đề những cột đèn tín hiệu giao thông bị lỗi, có hiện tượng “đang xanh bỗng dưng chuyển sang đỏ”, nhiều người lo ngại người đi đường có thể bị phạt oan. Giải đáp thắc mắc trên, đại diện Cục CSGT khẳng định, lỗi vi phạm do “nhảy đèn” sẽ không bị xử phạt. Theo Cục CSGT, nguyên nhân của tình trạng trên là do một số đèn tín hiệu giao thông thế hệ cũ, phải điều khiển thủ công nên có độ trễ khi điều chỉnh chu kỳ đèn trong ngày. Để khắc phục tình trạng này, Cục CSGT đã có văn bản chỉ đạo Công an các địa phương, phối hợp với các cơ quan chức năng rà soát sửa chữa đèn tín hiệu, kiến nghị đơn vị vận hành, quản lý đèn tín hiệu giao thông sớm nâng cấp các đèn đã cũ. Người dân sẽ không bị phạt oan, phạt sai trong các trường hợp này.

Một tình trạng nữa rất được dư luận quan tâm sau khi ban hành nghị định 168/2024/NĐ-CP, đó là vấn nạn ùn tắc giao thông nhiều nơi vẫn nghiêm trọng hơn, đặc biệt tại các đô thị lớn. Nguyên nhân không chỉ từ ý thức người dân mà chủ yếu do hạ tầng giao thông không đáp ứng được nhu cầu thực tế. Tình trạng đô thị hóa nhanh, các khu chung cư “mọc lên” như nấm sau mưa nhất là trong khu vực nội đô, làm tăng mật độ dân cư, nhiều người ra đường hơn kéo theo mật độ phương tiện tham gia giao thông ngày càng tăng cao trong khi việc quy hoạch chưa đồng bộ khiến giao thông quá tải. Vì vậy có thể nói cảnh sát giao thông đang cố gắng tăng mức độ trật tự an toàn giao thông, thậm chí càng siết chặt kỷ luật tham gia giao thông thì có thể càng tắc nghẽn hơn vì không cho phép vượt đèn đỏ và lao lên vỉa hè, là những biện pháp tăng thông lượng một cách mất an toàn, thì tắc nghẽn hơn là điều không tránh khỏi. Nghị định 168 cần được hiểu đúng là công cụ bảo vệ tính mạng người dân, chứ không phải là giải pháp giảm ùn tắc. Những vấn đề liên quan đến tắc nghẽn giao thông đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành, đặc biệt là quy hoạch đồng bộ về giao thông và xây dựng.

Ở Việt Nam, với tốc độ đô thị hóa và mật độ giao thông tăng nhanh, việc học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển để đảm bảo giao thông an toàn là thực sự cần thiết. Việc áp dụng mức xử phạt cao theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP để từng bước xây dựng ý thức chấp hành pháp luật giao thông, tạo nền tảng cho một xã hội tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền lợi của mọi người dân.

Nghị định 168/2024/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, những người luôn có ý thức chấp hành nghiêm chỉnh luật giao thông hoàn toàn ủng hộ và hưởng ứng. Bản thân họ xem đây là sự cần thiết để đảm bảo tính răn đe và nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông đối với những trường hợp thiếu ý thức chấp hành, “nhờn luật” như hiện nay. Dư luận chung cho thấy, người dân nghiêm túc tuân thủ luật pháp sẽ không cảm thấy bị ảnh hưởng mà ngược lại, họ ủng hộ vì việc chấp hành nghiêm các quy tắc giao thông sẽ tạo môi trường giao thông văn minh, an toàn./.